1. Domino Francisco de Barbarino, iuris civilis professori. Amor. Ecce mihi quesitus occurris Geri, angulariter, importune, cupide, fatigatus iam, si non alarum remigio pretervolassem. Gerius. Tu me? A. Te, si Gerius es. G. Ita dicunt. Sic mihi a sacris aquis nomen advenit, sed si magne prudentie virum queris, ut personas, alias tibi exquirendus est Gerius. A. Ludis? G. Ut? 2. A. Novi te etiam cum tener in cunis vagiens lactisugis labiolis ubera pressabas. Novi et cum verba ligatis implicitisque sonis immurmurans moliebaris, novi te grandiusculum, novi adultum et te nunc etatis iam declina formidantem. G. Quorsum hec? Que tibi nomina? Nostrine generis advolas? Nam vox hominem profecto non sonat et oppanse tibi ale cum faretris et que tu, equi sessor infrenis, lumina velo quodam obnubes, te ab humani habitus gestu discriminant. Tune ille fortassis, de quo clarissimus omnium poeta sic cecinit:
improbe Amor, quid non mortalia pectora cogis?
et idem:
nec lacrimis crudelis Amor nec gramina rivis,
nec cithiso saturantur apes, nec fronde capelle?
et idem:
omnia vincit Amor et nos cedamus Amori
itemque:
et tu et quisquis amores
aut metuet dulces aut experietur amaros?
3. A. Bene tibi notus esse iam debui, sed dum dissimulans in nostra castra, tranfuga, redire contemnis, palluisti video, luridus factus et buxei quasi pallore, non aliter quam nigrum pressit qui calcibus anguem, improvisum aprisque sentibus obvolutum latentemque. Unde tremor? Unde tibi tanta cordis gelida? Nec quod verearis, nec quod de sagittis meis queraris, iuste sunt tibi cause. Tu opera nostra perquiris, sectaris, diligis, colis; oloricanos poetas nostros amplecteris et nostrum nuper videris tremebundus formidare aspectum? G. Quid mirum, omnium potentissime, formidatissime? Ego et te dulcem timui et pluries sum expertus amarum. A. Exciditne tibi adhuc illud:
et tu et quisquis amores?
G. Memini itaque esse fateri habeo, iam expertus et in presentiarum conferens tecum, agnosco vestigia flamme. A. Agnoscis? G. Agnosco. A. Cave ne novas. G. O utinam! Nam ah quanto tuum descendit vulnus hiatu! A. Nullane tibi sunt arma? 4. G. Hercle, nulla, vel nulla, iam etate fluentia. Dum etenim iam emeritus miles inter veteranos tuos esse arbitrarer, ociabundus a bellorum tuorum sudoribus immunis et tu me iterum in pugnas tuas ut tironem evocas revocasque improvidum inermem; quibus impar, libenter ad postes tuos arma deponerem ut ludificabundus, non ut hactenus viridis illudar. Iam mihi temporibus albicans capillus irrepsit; abiit vigor;
omnia fert etas, animum quoque; sepe ego longos
cantando puerum memini me condere soles: multa ferunt anni venientes commoda secum,
multa recedentes adimunt
: lasciva decentiori etas me relinquit; lusus tui florentes etatem decent, maturatos indecet. Indulgendum est teneris: ludi implevere medullas. A. Deliras, an pudet? G. Pudet quidem. A. Cur? G. Ingrederis blande; deinde
stimulis agis fruentes
apiumque par volantum
ut de Severini versibus sumam:
ubi grata mella fundis
fugis et nimis tenaci
feris icta corda morsu
delectas primordio, subinde mellitum toxicum misces. 5. A. Obstrepere mihi videris. G. Sic, sic malo tibi videri, quam saucius decantari; neque enim ridiculari volo excors inter aniculas. Legi adolescentulus illud comedi tui Afri:
in amore hec omnia insunt vitia: iniurie,
suspiciones, inimicitie, indutie,
bellum, pax rursum
. 6. Que incerta si quis vult ratione certa facere, nihilo plus operam dat, quam ut quis cum ratione insaniat. Et quod tu tecum iratus cogitas: egone illam? Que me? Que non? Nunc me sentiet qui vir fiam. Hec verba una Hercle falsa lacrimula, quam oculos terendo vix expressit, restringet et te ultra accusabis et dabis ei ultra supplicium. Et illud:
pax odio, fraudique fides, spes iuncta timori,
est amor, et mixtus cum ratione furor. Naufragium dulce, pondus leve, grata Caribdis, incolumis languor, insaciata fames. Esuriens, sitiens: sitis ebria, falsa voluptas tristities leta, gaudia plena malis.
Dulce malum, mala dulcedo sibi dulcor amarus
. A. Legisti hec tantum an expertus es? G. Utrumque, fateor. A. Non sunt isti amantes, sed amentes. 7. G. Nil mihi tecum est ultra. Iam in bilem accenderis: iam planam frontem adversus incrispas et nedum tibi bellum infero, acrius perpetiar. A. Mereris; sed mitius agam tecum; nec enim sic sentis ut loqueris, nec te peniteat amissa iam arma reassumere, sic tua iubet Corinna, sic Dido. Scis quam latissime imperem, que devotis premia, que indevotis supplitia paraverim. Ego brutaliter viventes moribus homino; immanitate barbaros, mites efficio; impexos excolo; dissotiales sotio; clausas avaritie visco manus tenacissimo aperio; tumidos placo; ego bellorum quies, discidentium portus; tenacissimum mortalium vinculum, curarum dulce remedium; quot in lucem prestantissimos viros, quot facundissimas dominas flammis meis in lucem provexi, quos eterne noctis ignorantia occuluisset! Referta sunt scriptorum nobilium volumina; picta scultaque etiam adhuc intuentium oculis clarescunt. 8. Obicies quod tantisper amaresco et quod usque in furoris nomen transeo. Sed nihil est quod prosit, quod et idem nocere non possit: vina ipsa sobrie sumpta saluti sunt et ultra pestifera. Scis me celo, terris inferisque regnatorem, nec te fugit quibus flammarum nostrarum fervoribus, illum qui celi terrarumque opera omnia lustrat, solem, decoxerim in sua Leucothoe, in qua, dum sepius suspiratos ducit affectus, sui luminis expers factus, non semel eclipsavit. 9. Quantum noster Apollo ob Admeti filiam, pastor factus, exarsit dum regit armenta! Ipsumque celo tonantem Iovem sacros edere mugitus, dum Agenoream querit Europam, coegimus. Vidit et celi regio illum bellantium terribilem deum cum Venere, matre nostra, Vulcaneis catenis implicitum confertumque. Nostris quoque incaluit ignibus Cinthia, dum apud Latmia saxa Endimioneos petit amplexus; ipsumque horriferum Boream Actee virginis facies dilecta flammavit. 10. Omitto deos, quos ad unum usque, nisique largis dies ambagibus tererem et longum esset enumerare, vulneravi. Transeo ad terrigenas semideosque tuos. Legisti Herculem inter Ionias calathum tenuisse puellas et domine sue nimis exterritum impregnasse iam colos, quem celum humeris sustinuisse antiquitas tradit. Arsit etiam in capta Briseide magnus Achilles, movit Ayacem Telamone nata forma captive dominum Thecnesse; Hectoreum pectus infregi; illumque singularem nature scrutatorem Aristotilem muliebra subire imperia compuli, et in Egyptia Cleopatra illum divum Iulium Cesarem coxi. Et, ut parcam nomini, parcam fame, illum transeo Salamonem, cuius ego simpliciter sic interiora transfondi, ut sculptiles deos orare coegerim; illum quin ymmo truculentissimum inferorum regem Plutonem ad Proserpine Sicule raptum accendi. Non sit ergo tibi rubori, nec te peniteat si nostris carperis ignibus. 11. G. Si liceret, Palladis, non matris tue, sponsus esse optarem; sed sic me tui terror imperii terret et premit, ut mandatis tuis obviam ire formidini sit. Tu tamen, ubi satis illuseris, mihi commeatum dabis. A. Dabo, ubi te exercitibus nostris inertem tepidumque cognovero. Scis illud,
militat omnis amans, et habet sua castra Cupido
. Interim lude feliciter paululum: fugit enim velox etas, nec quos tibi dempserit, apponet annos. G. Istud est quod egre fero. Nam
fugit interea, fugit irreparabile tempus,
singula dum capti circumvectamur amore
. Dabit et forte, ubi te oculosius inspexero, in veri alteriusque Amoris domicilia migrare, qui nobis melioris et alterius civitatis et vite premia pollicetur? 12. A. Ut libebit, perages: modo illo te dignum reddas. G. Permittat, utinam, quia sine illo nil possumus: modo me laboriose vite necessitas non abstrahat ut voles, augendeque subest fortassis affectus. A. Expediret quidem. G. Scis tamen quanto animo semper pecuniam contemnendam mihi persuaserim usque forte ad reprehensionem, sed didici nihil esse tam minuti, tam pusilli animi quam amare divitias. Tamen illud mihi optabile est, ut nec mihi divitias det qui potest, nec paupertatem. Nam
multa petentibus
desunt multa. Bene est, cui Deus obtulit
parca, quod satis est, manu
. 13. A. Satis confabulati sumus et advesperascit; illeque noster de Barbarino, quem unice cordialiterque complector, et me et librum nostrum, documentis moralibus referctissimum, immortalitati consecratum exposcit. Hec ubi dicta, crepitantibus paribusque alis cum vestro volumine, domine Francisce, pharetratus puer se in celum alis sustulit, penatibus vestris illaturum per reducem celeriter viam; mihique est sic scribendi dicendique et conferendi finem, luce illa, dulci cum sui recordatione largitus.